- مقدمه

در سالهای آغازین هزاره سوم کشورهای جهان سعی دارند که سهم بیشتری از تجارت جهانی را به خود اختصاص دهند. برای نیل به این هدف باید بتوانند توان رقابت پذیری خود را افزایش دهند و این امر جز از طریق ارتقای بهره وری امکان پذیر نخواهد بود. بررسی سهم رشد بهره وری کل عوامل تولید در رشد اقتصادی در کشورهای     توسعه یافته یا در حال گذار بیانگر این واقعیت است که در دو دهه گذشته در این کشورها سعی شده سهم عمده ای از رشد اقتصادی از طریق رشد شاخص های بهره وری کل عوامل تامین شود. در صورتیکه کشور ایران بخواهد سطح توسعه یافتگی خود را به سطح کشورهای فوق برساند بجز ارتقای بهره وری سازو کار دیگری دراختیار ندارد.
-۲تاریخچه بهره وری
به طور رسمی و برای نخستین بار لغت بهره وری توسط فردی به نام  کنه در سال ۱۳۷۶ میلادی در مقاله ای به کار برده شد. بیش از یک قرن بعد یعنی در سال ۱۸۸۳ میلادی شخص دیگری به نام لیتر بهر وری را قدرت و توانایی تولید کردن تعریف کرد و در واقع اشتیاق به تولید کردن را همان بهره وری دانست. از اوایل قرن بیستم این لغت دارای مفهوم دقیق تری شد و برای اولین بار در تعریف آن ارتباط بین ستانده و داده مطرح شد. در سال ۱۹۰۰ میلادی ارلی بهره وری را ارتباط بین بازده  و وسایل کار به کار رفته برای تولید بازده تعریف کرد. و بالاخره شخصیت های حقیقی و حقوقی تعاریف دیگری از بهره وری به شرح زیر مطرح ساختند:
سازمان همکاری اقتصادی اروپا:  در سال ۱۹۵۰  تعریف کامل تری از بهره وری به شرح زیر مطرح ساخت:
بهره وری خارج قسمت بازده به یکی از عوامل تولید است به دین ترتیب می توان از بهره وری سرمایه ، بهره وری مواد و … نام برد.
استر فیلد:  بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقدار یک یا چند عامل تولید استفاده شده تعریف کرد.
اشتاینر: از بهره وری به عنوان معیار عملکرد یا توانایی موجود برای تولید کالا یا خدمت  یادکرد  . سیگل: بهره وری را نسبت میان ستانده و نهاده مرتبط با عملیات تولیدی مشخص و معیین تعریف می کند.
سازمان بین المللی کار : در تولید محصولات مختلف ادغام چهار عامل زمین ، سرمایه ،کار و سازماندهی را ضروری می داند. گفته می شود که نسبت ترکیب این عوامل به محصولات معیاری برای سنجش بهره وری است.
آژانس بهره وری اروپا:  بهره وری را درجه استفاده مناسب و موثر از هر یک از عوامل تولید  معرفی می کند. این آژانس در تعریف دیگری که ارایه می دهد بهره وری یک بنگاه را دیدگاه فکری آن در بهبود بخشیدن به وضعیت موجود می داند. براساس نظرات این سازمان انسان می تواندکارهایش را هر روز بهتر از پیش انجام داده و نتایج بهتری به دست آورد.
کندریک و کریمر:  از جمله صاحب نظران مقوله بهره وری بودند که در تعاریف خود از عبارات بهره وری جزیی و بهره وری کلی استفاده کردند.
سومانت: در سال ۱۹۷۹ میلادی بهره وری کل عوامل را مطرح ساخت که تحولی در تعاریف ارایه شده برای      بهره وری بود وی در تعریف خود نسبت بازده ملموس به نهاده ملموس را  عنوان کرد.
-۳تعریف بهره وری
پرسشی که در وهله نخست به ذهن هر خواننده ای متبادر می شود این است که بهره وری چیست؟ برای پاسخ به این پرسش از طرف صاحب نظران علم بهره وری تعاریف گوناگونی ارائه شده که مجموعه آن را می توان در یک کتاب جمع آوری کرد. یکی از بهترین تعاریفی که تاکنون برای بهره وری ارائه شده تعریف زیر می باشد:
بهره وری یعنی : درست انجام دادن کار درست
در تعریف فوق درست انجام دادن کار را کارائی نیز می گویند یعنی اینکه از حداقل مواد ، حداکثر محصول برداشت شود یا از مقدار معینی مواد محصولی با کیفیتی بالاتر تولید شود. اگر به تعریف ارائه شده برای     بهره وری توجه شود جزء دیگر آن کار درست انجام دادن است که اصطلاحا به آن اثربخشی می گویند. مثلا ممکن است با مصرف کمتر مواد،محصول بیشتری تولید کرد ولیکن این محصول کیفیت مطلوب مورد نظر مشتری را نداشته باشد. در این حالت کارائی واقع شده است ولیکن چون محصول فاقد کیفیت لازم است از این رو اثر بخش نبوده و نمی تواند رضایت مصرف کننده را جلب کند. بنابراین ملاحظه می شود که تحقق کارائی و یا اثربخشی به تنهایی موجب افزایش بهره وری نخواهد شد. به عبارت دیگر در مقوله بهره وری باید اولا کاری که انجام می شود کار درستی
(یعنی مفیدی) باشد و ثانیا این کار به بهترین نحو انجام شود. با تحقق این دو شرط می توان اطمینان حاصل کرد که بهره وری محقق شده است.

فهرست مطالب

عنـــــــوان
صفحه

۱-مقدمه………………………………………………………………………………………………….
۲ -تاریخچه……………………………………………………………………….

۳-تعریف بهره وری………………………………………………………………………………
۴- تفاوت بهره وری با تولید………………………………………………………………………………….
۵- اهمیت بهره وری…………………………………………………………………..
۶- سطوح بهره وری…………………………………………………………..
۷-چرخه مدیریت بهبود بهره وری…………………………………………………………………..
۸- تعریف شاخص های بهره وری…………………………………………………………………….
۹- انواع شاخص های بهره وری…………………………………………………………………….
۱۰-اثربخشی……………………………………………………………………………….
۱۱-سطوح مختلفی که شاخص های بهره وری برای اندازه گیری می شوند……….
۱۲-واحد اقتصادی…………………………………………………………………………..
۱۳- ارزش افزود………………………………………………………………………………………
۱۴- روش های محاسبه ارزش افزوده ……………………………………………………………..
۱۵- ارزش ستانده…………………………………………………………………………….
۱۶-مصرف واسطه…………………………………………………………………………
۱۷-جبران خدمات کارکنان……………………………………………………………
۱۸-تشکیل سرمایه………………………………………………………………….
۱۹-ارزش موجودی سرمایه………………………………………………………….
۲۰-انرژی……………………………………………………………………
۲۱- شاخص های تعدیل…………………………………………….
۲۲- تمرین عملی ۱ ……………………………………………………….
۲۳- تمرین عملی ۲ …………………………………………………..
۲۴- محاسبه ارزش افزوده از سه روش……………………………….
۲۵- منابع و مآخذ…………………………………………..

دانلود فایل