مقدمه :

     دیدار محبوب ونیل به لقای دوست یک هدف متعالی است وعارفان همواره آن را سر لوحة طریقت خود قرار داده اند .در عرفان به این دیدار ،شهودیا مشاهده گفته می شود .موضوع اصلی این پژوهش بررسی کشف وشهود در پنج کتاب اصلی :اللمع ،اسرالتوحید،رساله قشیریه، کشف المحجوب وتذکره الاولیاء است.

      از آنجا که تحقیق مدون ومکتوبی درباره این موضوع تا به امروز ارائه نشده است ،نگارنده را بر آن داشت تا با بررسی وژرف نگری بیشتر به این مهم بپردازد.

     مطالعه متون عرفانی ،حالات روحی عارفان در هنگام مکاشفه وسخنان شطح آلودی که تحت تأثیر جذبه الهی بر زبان می اورند ،قند مکرر  است که با تکرار آن از تأثیر شگرف وعمیق آن کاسته نمی شود .بحث کشف وشهود ،حس کنجکاوی شیرینی را بر می انگیزد تا با اشتیاق هرچه تمام تر ،منابع آن مورد بررسی قرار گیرد .

     در این جا با پیروی از کلام مبارک حضرت علی (ع) که فرموده اند :«من علمنی حرفاً فقد سیرنی عبداً» بر خود لازم می دانم از استاد ارجمند ،خانم دکتر پناهی که به عنوان استاد راهنما ،صمیمانه مرادر پیشبرد اهداف این پژوهش یاری کردند ،تشکر وقدردانی نمایم .همچنین از آقای دکتر فقیهی که به عنوان استاد مشاور ،از نظرات ارزشمند ایشان بهره مند شدم ،کمال تشکر وقدردانی را دارم.

چکیده:

     سؤال بنیادین این پژوهش ،تعریف کشف وشهود ،انواع آن ومصادیق عملی در متون عرفانی :اللمع ،اسرار التوحید ،رساله قشیریه ،کشف المحجوب ،تذکره الاولیاء است .همچنین راههای رسیدن به کشف وشهود در سه مکتب زهد ،کشف وشهود وحدت وجود ،بررسی شده است.

فصل اول مبحثی از تعاریف کلی را تشکیل می دهد در فصل دوم به رهاهای رسیدن به کشف شهود در مکاتب مختلف ساخته شده است در فصل سوم مکاشفه ، مشاهده و مهاظره بررسی شده است و مصادیق عملی کشف و شهود از کتابهای اصلی گردآوری شده است. از نظر بسامدی در جدولی ارائه شده ومورد مقایسه قرار گرفته است.

    مکاشفه در هر مرحله مراتبی دارد که بسته به وضعیت روحی سالک او را در جایگاه خاصی قرار می دهد ودر رویت حقایق عالم ونائل شدن به دیدار پروردگار او را یاری می دهد .

    لطف وجذبه الهی به عنوان یک راه میانبر همواره مورد توجه عارفان بوده است ودر این پژوهش به عنوان کشش آن سویی از آن یاد شده است.هنگامی که عارف به وصال پروردگار خویش دست می یابد،تحت تأثیر احوال روحی خاصی قرار می گیردوممکن است سخنانی به ظاهر نامعقول بر زبان آورد به این سخنان شطح گفته می شود منابع شطحیات بیشتر قرآن ،حدیث والهام است.

 منشأ پیدایش تصوف اسلامی :
از آنجا که فطرت آدمی خدایاب است ،انسانها در هر دین وآئین جویای مبدأ حقیقت وآفرینش بوده اند   .به طور کلی سه نظریه در بارة پیدایش تصوف اسلامی وجود دارد :
دستة اول : منشأ مسیحی برای آن قائلند .افرادی چون « آ.فون کرمر» که منشأ تصوف اسلامی را در زهد مسیحیت وعناصر بودایی می داند. وافرادی همچون : « آ، مرکس » ،« ادوارد براون»،« ب ،ماکدونالد» ،« بن                 زیلک» ،« ف .س. مارچ»و « مارگارت اسمیت» این نظریه را پذیرفته اند .۱
« م.آستین پالا سیوس» بر این اعتقاد است که مسیحیت وتصوف عناصر مشترکی را از یکدیگر أخذ کرده اند برخی به تأثیر غیر مستقیم تصوف از مسیحیت قائل هستند ،مانند عناصر وحدت وجود که در فرقه های مسیحیت مانند « حنانه»(Henaniens) تأثیر نهاده است وفقر ودر یوزگی در طایفه مصلیان (messalliens) وجود داشته است.۲
گروه دوم منشأ تصوف اسلامی را ،آیینهای قبل از اسلام در ایران دانسته اند .۳
بنا بر شواهدی که از رگه های عرفان در دین زرتشت به جا مانده است ،همواره سعی وعمل از اصول تعالیم زرتشت محسوب می شده است.در دین زرتشتی کار وزندگی مادی با عوالم روحانی منافات ندارد .۴
در «وندیداد» آمده است آنجا که انسان عبارت می کند ،سکنا می گزیند ،تشکیل خانواده  می دهد، وگله داری می کند، مبارک ترین نقطه زمین است. همانطور که ملاحظه می کنید، این تفکر جایی برای گرایش به زهد و فقر باقی نمی گذارد . روزه که یکی از ویژگیهای زندگی زاهدانه است در دین زرتشت نه تنها جایگاهی ندارد، بلکه بسیار مذموم نیز شمرده می شود . امری که در ادیان دیگر و حتی اسلام مورد توجه قرار گرفته است.۵
با آوردن شواهد بالا ، این نظریه نیز باطل می نمارید ، چرا که ثنویت آیین زرتشتی قابلیت پذیرفتن تفکراتی چون «وحدت وجود» را ندارد. گرسنگی در نزد زرتشتیان گناه شمرده می شود .
جسم از جملۀ خیر هاست و ریاضت دادن به آن ناپسند است.۶
دسته سوم آنهایی هستند که منشأ هندی برای تصرف قائلند . « ریچاردهارتمان» و«مارکس هورتن» تصرف را از منابع ادیان هند مأخوذ می دانند.

چکیده

مقدمه

فصل اول: تعاریف

منشأ پیدایش تصوف اسلامی:…………………………………………………………………… ۱

مکتب زهد…………………………………………………………………………………………… ۳

مکتب کشف و شهود……………………………………………………………………………… ۴

مکتب وحدت وجود………………………………………………………………………………. ۵

نویسندگان پنج کتاب اصلی:…………………………………………………………………….. ۷

عبدالله بن علی سراج طوسی……………………………………………………………………. ۷

ابوسعید ابوالخیر……………………………………………………………………………………. ۸

ابوالحسن علی بن عثمان هجویری…………………………………………………………….. ۱۰

عبدالکریم قشیری………………………………………………………………………………….. ۱۱

ابوحامد شیخ فریدالدین عطار………………………………………………………………….. ۱۲

آثار عطار…………………………………………………………………………………………….. ۱۳

تجربه عرفانی و مشکلات آن……………………………………………………………………. ۱۴

تعریف کشف و شهود…………………………………………………………………………….. ۱۶

ستروتجلی (با ارائه جدول)……………………………………………………………………………………………….  ۱۶

آپوکالیپس وواژه گان همسو با آن……………………………………………………………… ۲۱

مکاشفه واسطوره…………………………………………………………………………………… ۲۲

مکاشفه (آپوکالیپس) درادیان زنده جهانی…………………………………………………… ۲۲

مکاشفه درکتابهای مقدس (عهدین ) و کتابهای آسمانی دیگر ………………………… ۲۳

تعریف کشف و شهود از متون عرفانی……………………………………………………….. ۲۳

سرمنشأ منحصر به فرد مکاشفه، از دیدگاه غربیان  اشارات دینی و الهیات………… ۲۸

خلاصه فصل اول:…………………………………………………………………………………. ۳۲

فصل دوم: راههای رسیدن به کشف و شهود

راههای رسیدن به کشف و شهود……………………………………………………………… ۳۴

راههای رسیدن به کشف و شهود درمکتب زهد…………………………………………… ۳۵

طریق وصول به مکاشفه درمکتب کشف و شهود…………………………………………. ۳۷

کشش آنسویی در کشف و شهود……………………………………………………………… ۴۶

مکاشفه با همراهی جسم…………………………………………………………………………. ۴۷

مکاشفه با همراهی دل…………………………………………………………………………….. ۴۸

مکاشفه با همراهی روح………………………………………………………………………….. ۵۲

خلاصه فصل دوم: …………………………………………………………………………………  ۵۷

فصل سوم: انواع و مراتب مکاشفه (مشاهده، معاینه، محاضره)………….. ۵۸

ارجعیت مشاهده ، معاینه،محاظره با ارائه جدول………………………………………….. ۷۲

انواع مکاشفه با ارائه جدول…………………………………………………………………….. ۷۹

حالت عارفان در هنگام مکاشفه………………………………………………………………… ۷۹

سخنان شطح آمیز به هنگام مکاشفه……………………………………………………………. ۸۴

منابع شطیحات ……………………………………………………………………………………… ۸۵

آیا هر رویایی مکاشفه است؟…………………………………………………………………… ۸۵

انواع خواب و رویا با ارائه جدول…………………………………………………………….. ۹۲

خلاصه فصل سوم:………………………………………………………………………………… ۹۲

مکاشفه در بیداری…………………………………………………………………………………. ۹۳

مکاشفه درخواب…………………………………………………………………………………… ۱۰۵

دراحوال پس ازمرگ……………………………………………………………………………… ۱۱۶

پیشگویی……………………………………………………………………………………………… ۱۱۸

لطف وجذبه الهی…………………………………………………………………………………… ۱۱۹

دیدار ماوراءالطبیعه………………………………………………………………………………… ۱۲۲

فراست………………………………………………………………………………………………… ۱۲۲

انواع مصادیق وتعدادآن با ارائه جدول ……………………………………………………… ۱۳۷

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… ۱۳۸

خلاصه فصل سوم…………………………………………………………………………………. ۱۳۹

فهرست منابع………………………………………………………………………………………… ۱۴۰

چکیده انگلیسی ۱۴۵

دانلود فایل